Mikroskopia: doświadczanie widzenia
[S]ą to jakby poprzerywane pierścienie, z których każdy może nawlec na siebie dowolny inny. Każdy pierścień albo każde plateau ma mieć swój klimat, ton, własne brzmienie. (...)
Współczesne polemiki wokół autonomii i funkcji literatury koncentrują się – w dużym uproszczeniu, rzecz jasna – między dwoma stanowiskami odmiennie definiującymi przede wszystkim jej status i rolę. (...)
Wprowadzenie
Współczesne rozumienie poezji zostało dalece ukształtowane przez długotrwały proces „lirycyzacji”[1], zapoczątkowany w okresie przedromantycznym, a liczący sobie około dwustu pięćdziesięciu lat wciąż żywej historii. (...)
Zamiast wstępu
Virginia Woolf w ogłoszonym 20 listopada 1919 roku słynnym eseju o George Eliot napisała nośne i często cytowane zdanie, stwierdzając jakoby Miasteczko Middlemarch, przy wszystkich swych niedoskonałościach, było „jedną z nielicznych angielskich powieści napisanych dla dorosłych”[1]. (...)
Rozwód napełniał Danny’ego największym strachem, zawsze pojawiał się w jego myślach jako znak wymalowany czerwonymi literami, zakrytymi przez syczące jadowite węże […]. Najokropniejsze było to, że wyczuwał, jak rozwód – słowo, pojęcie czy też coś, co mu się objawiało w momentach zrozumienia – chodzi po głowach własnym rodzicom, czasem mgliste i dość odległe, kiedy indziej gęste, ciemne i przerażające niczym deszczowa chmura. (...)
Przeglądałem właśnie Parateksty Genette’a w PDF-ie, gdy zdarzyła się zabawna rzecz. Przewijałem kolejne „strony”, kiedy nagle, około strony 160, PDF przestał wyświetlać zawartość. Następne trzysta stron było puste. (...)
Praktyki dodatków? A może na odwrót: praktyki odejmowania? Co się dzieje, kiedy Różewicz dodaje? Czy to dodawanie daje jakieś, pozwalające się obliczyć, sumy, czy może raczej – rodzi różnice? I jak te różnice pracują? (...)
Tekst literacki wydaje się współcześnie nieustannie zapośredniczany przez nowe media oraz literaturę i kulturę popularną. Przestrzenie te nadają nowy ton relacjom między tekstem a jego otoczeniem, w nowej perspektywie stawiając pytanie o to, czym jest dodatek do tekstu i jaką pełni on funkcję. (...)
Nie wykracza poza truizm stwierdzenie, że kultura filmowa, już od najwcześniejszych etapów swego rozwoju, na wielu płaszczyznach przenikała się z kulturą literacką. Ta ostatnia nierzadko pełniła w tym układzie funkcję edukatora (podpowiadając między innymi konwencje opowiadania, strategie narracyjne czy chwyty dramaturgiczne), dostarczycielki historii (olbrzymia przestrzeń zagadnień adaptacyjnych), ale też zwierciadła dla wielu zagadnień wykraczających poza sam wytwór pracy artystycznej (czego przykładem choćby refleksja nad publicznością literacką i filmową). (...)
Apelom o poetykę poszerzoną, pojawiającym się od co najmniej dekady w polu refleksji nad współczesną tekstualnością i obiecującym odrodzenie poetyki i kręgu jej zainteresowań, nie trudno o pozytywny odzew. (...)