Poetyka taka musiałaby wszakże wydawać się czymś takim, jak podręcznik do trygonometrii dziecku, które chciałoby malować.
F. Schlegel
Według Friedricha Schlegla stworzenie „poetyki poetyckiej” (eine poetische Poetik) było jednym z „najważniejszych postulatów filozofii” (F 45)[1]. (...)
Poetyka momentalna zdawałaby się zakładać likwidację lub przynajmniej znaczne ograniczenie problematyki tradycyjnie przypisanej genologii. Wszak gatunek literacki to wynajdywanie stałości pośród żywiołu literatury, poszukiwanie inwariantów wśród zmienności literackiej: cech wspólnych, stałych, intersubiektywnych – swego rodzaju wzorca będącego idealizacją realności, momentalności, pojedynczego dzieła literackiego. (...)
Jako część książki, która zbiera teksty poświęcone analizie zagadnienia „uwagi” z różnych perspektyw, prehistoria mojego w nią wkładu jest specyficzna i wymaga wyjaśnień. Kiedy moja przyjaciółka i wybitna współpracowniczka Katalin Kállay zaprosiła mnie do uczestnictwa w mającym odbywać się w Budapeszcie kolokwium poświęconym „uwadze”, z dwóch powodów przyjąłem zaproszenie z entuzjazmem. (...)
„Praca niniejsza jest owocem refleksji nad wierszem polskim ostatniego półwiecza” – tak swoją świetną książkę Wiersz: forma i sens – w sposób zajmujący wypracowującą koncepcję systemów momentalnych dla historii wiersza polskiego – otwierał w 1999 roku Artur Grabowski[1]. (...)
Upodobanie w pisaniu znajdują ponoć tylko grafomani; prawdziwie wielkich pisarzy przynajmniej od czasu do czasu ogarniają twórcze wątpliwości.
Upodobanie w poezji znajdują natomiast, jak wiadomo, mniej więcej dwie osoby na tysiąc – nie licząc samych poetów. (...)
Co robić w te dni wiosenne, które teraz w pośpiechu nadchodzą? Dzisiaj rano niebo było szare, ale jeśli zbliżymy się obecnie do okna, staniemy zaskoczeni i przyłożymy policzek do klamki okiennej.
W dole światło zachodzącego już niestety słońca widoczne jest na dziecinnej twarzy dziewczyny, która idzie z wolna i ogląda się za siebie, lecz zarazem na tej samej twarzy można dostrzec cień mężczyzny, który idąc szybciej przybliża się do dziewczyny. (...)
Julian Przyboś wyrosły z Awangardy Krakowskiej zawsze dążył do oryginalności[1]. Generował nowe sytuacje liryczne, przekraczał konwencje gatunkowe i rodzajowe, pragnął kondensacji znaczeń, budował zaskakujące metafory. (...)
– (niem. Stimmung) – niezdefiniowana dotąd na gruncie poetologicznym jakość estetyczna wyłaniająca się w procesie odbioru tekstu kultury, stanowiąca wypadkową budujących ten proces czynników obiektywnych i subiektywnych. (...)
Sięgnięcie do archiwum polonistycznych teorii literaturoznawczych niesie za sobą przynajmniej dwa pożytki. Pierwszym jest wskazanie na teksty „założycielskie”, które przez siłę swojego oddziaływania, recepcję, a tym samym generowaną inspirację, budują, będąc ogniwem w łańcuchu, główną linię rozwoju polskiej teorii literatury. (...)
Zofia Król, Powrót do świata. Dzieje uwagi w filozofii i literaturze w XX wieku, Warszawa 2013
Niewesoła diagnoza ludzkiej kondycji, doświadczonej na przestrzeni dziejów i różnych filozofii rozlicznymi stratami, rozłamami, deziluzjami i wyobcowaniami, wywiedziona chociażby – jak u Zofii Król – z refleksji George’a Steinera (zerwany kontrakt między słowem a rzeczą) czy Michela Foucaulta („rozwód” słów i rzeczy) powodować i prowokować może różne strategie radzenia sobie w świecie bez fundamentów i możliwości wypowiadania się. (...)