Elżbieta Muskat-Tabakowska
A b s t r a k t
Artykuł jest ilustracją tezy – wysuwanej w ostatnich latach przez wielu językoznawców i badaczy literatury – że ściślejsze powiązanie językoznawstwa i teorii literatury może się okazać pożyteczne i inspirujące dla obu stron. Ilustrację celowości takich inter-, czy też raczej transdyscyplinarnych badań wiążących poetykę z językoznawstwem, zwłaszcza w jego współczesnym kognitywistycznym wydaniu, stanowi analiza wiersza Juliana Tuwima Życie, wzbogacona o przekładoznawczą interpretację jego tłumaczenia na język angielski. Analiza przeprowadzona z pozycji językoznawstwa kognitywnego pokazuje, że „poetyka gramatyki” realizuje się w omawianym wierszu za pomocą trzech środków: prefiksów czasownikowych, aspektu czasownika oraz ikoniczności ilościowej i sekwencyjnej. Przytaczane w dalszych partiach tekstu (intuicyjne, impresjonistyczne) interpretacje Życia okazują się w pełni zgodne z interpretacją gramatyczną. Omawiany w części końcowej anglojęzyczny przekład wiersza jest nieadekwatny, nie z braku kompetencji dwójki tłumaczy, lecz z powodu systemowych rozbieżności gramatycznych. Jest to zatem dodatkowy argument na poparcie tezy, że istotna część znaczenia analizowanego wiersza zawiera się w jego strukturze gramatycznej. Intuicja poety – oraz jego czytelników – potwierdza wyniki analizy językoznawczej, a językoznawcze analizy uprawomocniają interpretacje teoretycznoliterackie.